Logo witryny geoportal.podlaskie.eu

Wspólnoty gruntowe

16 maja 2025

obraz z polem uprawnym i konturami ludzi

Mapa z lokalizacjami wspólnot gruntowych na terenie województwa podlaskiego.

Mapa pokazuje lokalizację wspólnot gruntowych w województwie podlaskim. Powstała ona we współpracy z Wojewódzkim Biurem Geodezji w Białymstoku, które wykonało wywiad kameralny oraz wywiad terenowy zbierając aktualne informacje i zdjęcia za pomocą przygotowanej przez Urząd Marszałkowski aplikacji do pozyskiwania danych w terenie. Aplikacja mapowa wyświetla pozyskane informacje, które dotyczą liczby wspólnot gruntowych, danych o poszczególnych działkach, ich użytkowaniu oraz położeniu, a także pozwala na wykonanie szeregu analiz.

W województwie podlaskim zlokalizowanych jest obecnie 432 wspólnoty gruntowe, składające się z 1517 działek o łącznej powierzchni 10263 ha.

Wspólnota gruntowa zdefiniowana jest w Ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 140.).

Wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne:

1) nadane w wyniku uwłaszczenia włościan i mieszczan-rolników na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania ogółowi, pewnej grupie lub niektórym mieszkańcom jednej albo kilku wsi;

2) wydzielone tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności, wynikające z urządzenia ziemskiego włościan i mieszczan-rolników, na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania gminie, miejscowości albo ogółowi uprawnionych do wykonywania służebności;

3) powstałe w wyniku podziału pomiędzy zespoły mieszkańców poszczególnych wsi gruntów, które nadane zostały przy uwłaszczeniu włościan i mieszczan--rolników mieszkańcom kilku wsi na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania;

4) użytkowane wspólnie przez mieszkańców dawnych okolic i zaścianków oraz należące do wspólnot urbarialnych i spółek szałaśniczych;

5) otrzymane przez grupę mieszkańców jednej lub kilku wsi na wspólną własność i do wspólnego użytkowania w drodze przywilejów i darowizn bądź nabyte w takim celu;

6) zapisane w księgach wieczystych (gruntowych) jako własność gminy (gromady), jeżeli w księgach tych istnieje wpis o uprawnieniu określonych grup mieszkańców gminy (gromady) do wieczystego użytkowania i pobierania pożytków z tych nieruchomości;

7) stanowiące dobro gromadzkie (gminne) będące we wspólnym użytkowaniu na terenach województw rzeszowskiego, krakowskiego oraz powiatu cieszyńskiego województwa katowickiego.

Wspólnoty gruntowe są  pozostałością stosunków własnościowych powstałych w XIX w. na terenach byłych zaborów rosyjskiego i austriackiego w wyniku likwidacji pańszczyzny.

Uprawnionymi do udziału we wspólnocie gruntowej są osoby fizyczne lub prawne posiadające gospodarstwa rolne, jeżeli w ciągu ostatniego roku przed dniem wejścia w życie ustawy faktycznie korzystały z tej wspólnoty.

Jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, uprawnionymi do udziału w takiej wspólnocie są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania lub osoby prawne mające siedzibę na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę, lub osoby mające miejsce zamieszkania na terenie innej miejscowości, a prowadzące gospodarstwo rolne, chyba że w okresie 5 lat przed dniem wejścia w życie ustawy osoby te faktycznie ze wspólnoty nie korzystały.

Osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny tworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty.

Wspólnoty gruntowe nie mogą być dzielone pomiędzy uprawnionych do udziału w tych wspólnotach.

Podział wspólnoty gruntowej następuje wyłącznie w razie objęcia jej gruntów scaleniem, za zgodą bezwzględnej większości osób uprawnionych do udziału w tej wspólnocie.

Udział we wspólnocie gruntowej może być zbywany wyłącznie w całości i tylko na rzecz osoby posiadającej już udział w tej wspólnocie oraz na rzecz osób posiadających gospodarstwa rolne w tej samej wsi lub we wsiach przylegających do wspólnoty.

Utworzono: 30-04-2025

Ostatnia modyfikacja: 16-05-2025

obraz z kawałkiem mapy wspólnot gruntowych

prostokątny obraz z napisem zobacz mapę

Powrót na początek strony